Acil, orta ve uzun vadeli talepler
Orman yangınlarının ülkemizde ölümcül ve iyileştirilemez yaralar açmaya devam ettiğini belirten yaşam savunucuları, daha da geç olmadan etkili bir müdahalede bulunulmazsa doğa yıkımının sonuçlarının daha ağır olacağını söyleyerek, yıllardır tekrarladıkları taleplerinin acil, orta ve uzun vadeli talepler olarak vurgulama ihtiyacı duyduklarını ifade etti.
Yaşam savunucuları tarafından sıralanan 14 madde şu şekilde:
Hemen, bugün:
- Yangınlara havadan müdahalede gücümüz yetersizdir. Hava unsurlarımızın gece çalışmaması yangının en önemli büyüme sebeplerinden birisidir. Havanın kararmasıyla, yanan orman alanları kaderine terk edilmekte, yangın geceden sabaha kadar katbekat büyümektedir. Acilen Türkiye’ye ait yeterli sayıda uçak ve helikopterden oluşan, gece donanımlı bir hava filosu kurulmalı ve hemen sahaya çıkarılmalıdır. Türkiye’ye ait filo kurulamıyorsa uluslararası hava yardımları kabul edilmelidir.
- Orman teşkilatının araç ve personel donanım eksiklikleri acilen giderilmelidir.
Orman Yangın işçilerinin fiziksel olarak uygun kişilerden seçilmiş olması ve orman yangınları konusunda gerekli eğitimleri almış ve yeterli görülmüş kişilerden oluşturulmalıdır. Orman Genel Müdürlüğünün bu amaç için kurulmuş ve daha sonrada kapatılmış olan Eğitim Merkezlerinin yeniden açılması ve her kademedeki personelin eğitiminin sağlanması gereklidir. Orman Yangınlarının söndürülmesinde kullanılan hava ve kara araçları ve diğer yangın söndürmede kullanılan Alet ve malzemeleri kullanacak personelin eğitimlerinin de verilmesi gerekmektedir.
- Orman yangın alarmı ilan edilmeli, yangın dönemi boyunca tüm Türkiye ormanları denetimli alanlar dışında araç giriş çıkışına ve pikniğe kapatılmalıdır. Ulusal ve yerel ölçeklerde ilgili resmi kurumlar, ilgili yerel yönetimler, uzmanlar ve sivil toplum kuruluşlarından oluşan yangın alarmı masaları oluşturulmalıdır. Mevcut ve riskli alanlara ilişkin detaylı veri akışı anlık sağlanmalıdır.
- Çöp seferberliğine başlanarak ormanlık alanlar tümüyle temizlenmeli, orman denetimleri ve tahrip cezaları (çöp atmak, bahçe temizliği için ateş yakmak, anız yakmak vb) artırılmalıdır. Ağaçlık alanlar, özellikle yangın hassasiyetinin arttığı dönemlerde yangına sebep olabilecek çöplerden arındırılmalıdır.
- Orman içinde sürdürülen tüm inşaat, enerji, madencilik ve altyapı faaliyetleri, yangın dönemi ve bunu takip eden kurak dönem boyunca durdurulmalıdır.
- Orman içinde ve çevresinde bulunan tüm yerleşim bölgeleri için halihazırda bulunan orman yangın programları geliştirilerek acilen hayata geçirilmeli, devlet kurumları, STK, yerel yönetim ve halk bu programa uygun şekilde, koordineli olarak çalışmalıdır.
- Yöre halkının zararları, sağ kalan hayvanların tedavi ve bakımları devlet tarafından ücretsiz karşılanmalı, yaşamlarını sürdürebilmeleri için önlemler alınmalı, bu süreçte orman ekosisteminin yenilenmesine engel olacak –orman içinde yeni iskan alanları açmak gibi– faaliyetlerden kaçınılmalıdır.
Orta ve uzun vadede:
- İtfaiyecilik meslek sınıfı olarak tanınmalı, sözleşmeli ve mevsimlik çalışan orman işçilerinin özlük haklarına yönelik talepleri karşılanmalı, iş güvenceleri sağlanmalıdır.
- Orman yangınlarına sebep olan en önemli sebeplerden biri de özellikle kuvvetli rüzgarlarda orman içinden geçen elektrik alt yapısında meydana gelen arızalardır. Orman içinden elektrik iletim hatları geçirilmesine son verilmeli, geçirilmiş olan hatlar aşamalı olarak orman dışına çıkarılmalı, enerji nakil hatlarının bakımları eksiksiz yapılmalıdır.
- Tahrip olan alanlara fidan dikilmemeli, ormanların doğal yolla yenilenmesi sağlanmalıdır. Orman habitatı korunmalı, orman dışı turizm ve yerleşim amaçlı yapılaşma gibi orman dışı faaliyetlere kapatılmalı, odun üretimi gibi nedenlerle habitat parçalanmasına, yangın ve diğer afetlere karşı savunmasız bırakılmasına son verilmelidir.
- Orman alanlarının sınırları yangın öncesi süreçteki gibi korunmalı, ormanlar tüm imar faaliyetlerine kapatılmalı, orman alanları içinde ve yakın çevresinde turizm, maden, ve yerleşim vb. amaçlı inşaat yapmaya izin veren tüm yasal düzenlemeler kaldırılmalıdır. İklim değişikliği çerçevesinde ormanları koruma programları organize ederek orman içindeki santral, taş ocağı, turizm tesisi vs. taşınma programları düzenlenmelidir.
- Ormanların korunmasını sağlayan orman köylerinin ve orman köylülerinin sayısı giderek azalmaktadır. Orman köylülerinin desteklenmesi, geri göçlerin teşvik edilmesi sağlanmalıdır. Orman kesim, bakım ve odun üretimi için hizmet alınan taşeron şirketlerden vazgeçilmelidir.
- Yangın gözetleme kuleleri arttırılmalı, kulelere kamera kurulmalı ve uzaktan algılama sistemi ile kritik bölgelerde çıkacak yangınların izlenmesi etkin bir şekilde sağlanmalıdır. Çevrimiçi yangın haritası sistemi kurulmalı ve eksiksiz olarak çalıştırılmalıdır.
- Küresel iklim değişikliği nedeniyle ülkemizde yaşanan ortalama sıcaklıklar artacak buna bağlı olarak benzer felaketler daha sıklıkla ve daha şiddetli olarak yaşanacaktır. Bu gerçeklik doğrultusunda yangın ve diğer felaketlere karşı iklim adaleti esaslı politikalar geliştirilmeli ve uygulanmalıdır.
